Polskie Państwo Podziemne było fenomenem w skali światowej - świadczy o tym pierwsza w Polsce publikacja pełnego tekstu tajnego raportu gen. Reinharda Gehlena - szefa hitlerowskiego wywiadu.
Raport sporządzony został dla najważniejszych osób w III Rzeszy. Dokument ukończono w kwietniu 1945 roku. Służyć miał jako ekspertyza, potrzebna do podjęcia decyzji o tworzeniu przez nazistów po kapitulacji Rzeszy ruchu oporu wzorowanego na polskim. Raport zawiera wiele cennych, nierzadko wręcz sensacyjnych informacji i ocen na temat sił wojskowych i wywiadowczych polskiego podziemia.
Czytelnika zaskakuje rozmach opracowania i przenikliwość analiz. To swoista panorama okupacyjnej Polski, spojrzenie oczami wroga na wiele ważkich zagadnień. Warto zaznaczyć, iż Gehlen patrzy z dystansu na polską historię i jej najbliższą przyszłość. Jest zafascynowany skutecznością i rozmiarem Polskiego Państwa Podziemnego. Jako specjalista w zakresie wywiadu nie miał najmniejszych złudzeń co do przyszłości Polski pod Sowieckim panowaniem. Surowo ocenia bezwzględne wykorzystywanie narodu polskiego dla własnych interesów przez „Anglo-Amerykanów”.
Raport zawiera analizę sytuacji w Polsce przed Powstaniem Warszawskim, począwszy od polityki wewnętrznej przed rokiem 1939, przez określenie istoty sporu niemiecko-polskiego, aż po dywagacje na temat sytuacji Polski po zakończeniu wojny. Istotną częścią opracowania jest wielostronna analiza Powstania oraz sytuacji po Powstaniu. W każdej z części raport rozważa tzw. walkę o naród polski zawsze z perspektyw czterech oddziaływań: Niemców, „Anglo-Amerykanów", Sowietów i polskiego przywództwa. Tajny dokument wymienia szereg informacji i ocen na interesujące tematy: organizacji AK i cywilnej konspiracji, polskiej siatki wywiadowczej, działalności propagandy sowieckiej, walki Sowietów z Rządem Londyńskim, londyńskiego kryzysu gabinetowego, dyplomatycznej zdrady zachodnich sojuszników Polski, likwidacji AK przez Sowietów, czy kulisów prosowieckiego Rządu Lubelskiego.
W raporcie znajdziemy wiele elementów zaskakujących. Jest nim np. narysowana być może jeszcze przed konferencją jałtańską mapa Polski podpisana jako „Polska Sowiecka", a jej granice dokładnie odpowiadają współczesnym granicom.
