Unikalna książka, która traktuje o codzienności żołnierzy podziemia antykomunistycznego po II wojnie światowej. Opowiada zarówno o jednostkach działających w ramach obozu poakowskiego, narodowego, jak i stanowiących niezależne oddziały wojskowe.

Poznajemy ekstremalne warunki życia partyzantów, ich ubiór, wyżywienie, możliwości dbania o higienę osobistą i zdrowie. Dowiadujemy się tez, gdzie kwaterowali, jak odpoczywali, jak wyglądały ich codzienne obowiązki oraz standardowy harmonogram dnia - co ciekawe, bardzo podobny w większości oddziałów.

Autor opisuje też problem dyscypliny. Nie omija niesubordynacji, grabieży czy uzależnienia od alkoholu - skupiając się na sposobie egzekwowania prawa przez dowódców i na efektach starań o utrzymanie wojskowej karności w jednostce.

Unikatowa książka Stanisława Płużańskiego powstała na podstawie bogatego materiału źródłowego: wywiadów z ostatnimi żyjącymi żołnierzami, źródeł archiwalnych, dokumentów i wspomnień.

Autorowi udało się przeprowadzić 14 rozmów z wyklętymi. Ich historia zaczyna się jeszcze w 1944 roku, zaś jej koniec następuje dopiero w 1963 roku wraz ze śmiercią ostatniego z żołnierzy wyklętych - Józefa Franczaka ps. „Lalek”.